***
***
اسفندیار رحیممشایی ـ رییس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری ـ با ارایهی گزارشی از عملکرد سهسالهی خود و اشاره به موارد متعددی در حوزههای میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی مانند رونق صنعت گردشگری، ایجاد صندوق سفر، جهانی کردن حوزههای مختلف تاریخی و فرهنگی ایران، مشکلات گریبانگیر صنایع دستی و سیاستزدگی این سازمان، بهمناسبت هفتهی دولت در ساختمان سازمان میراث فرهنگی و گردشگری با خبرنگار isna گفتوگو کرد .
* چیزی شبیه معجزه در افزایش تختهای اقامتی رخ داده است
رحیممشایی تحولات گردشگری را آشکارا دانست و گفت: در سالهای اخیر، تحولات بزرگی در این حوزه رخ داده و به تأیید سازمان جهانی جهانگردی نیز رسیدهاند. وی تصویب 700 منطقهی نمونهی گردشگری را در مقایسه با تعداد این مناطق در دولت قبلی که هفت منطقه بود، دستاورد بزرگی برای سازمان میراث فرهنگی و گردشگری دانست و بیان کرد: بیش از 550 منطقهی مصوب در مرحلهی انجام مطالعه و کارشناسی هستند.
وی آشنایی مردم را با مفهوم واقعی گردشگری و فرهنگسازی در این حوزه از دیگر دستاوردهای سازمان میراث فرهنگی و گردشگری دانست و ادامه داد: امروزه مردم سفر را بهعنوان یک حق برای خود در سبد خانوادهها طرح کردهاند و در انجام سفرها صرفا به جابهجایی و بازدید بسنده نمیکنند، بلکه به محتوای سفر و غنی کردن آن از طریق بازدید از موزه، اماکن تاریخی و فرهنگی توجه نشان میدهند.
او همچنین به تنوع مسیرهای گردشگری اشاره کرد و گفت: در گذشته، سفرهای مردم فقط به چند منطقهی شمال یا شهرهای اصفهان، شیراز و مشهد محدود میشدند که خوشبختانه با تلاش مدیران گردشگری و تعیین هزار مسیر گردشگری، سفرهای داخلی بهصورت فراگیر و به مقاصد جدید سوق داده شدهاند که این امر از آیندهای بسیار درخشان برای گردشگری ملی و بینالمللی ایران خبر میدهد.
معاون رییسجمهور با اشاره به استقبال مردم از سفر در روزهای تعطیل و برنامهریزی از پیش تعیینشدهی آنها، بیان کرد: تمام این امور نشاندهندهی ارتقای فرهنگ عمومی جامعه، اهمیت سفر و شناخت آثار ارزشمند اقتصادی، امنیتی و فرهنگی آن در نزد مسؤولان و مردماند. وی طرح سفرهای ارزانقیمت، تنوع مسیرهای گردشگری و اطلاعرسانی و تبلیغات را برای توسعهی گردشگری داخلی از دیگر اقدامات سازمان میراث فرهنگی و گردشگری دانست و اظهار داشت: تا ابتدای امسال فقط حدود 300 مسیر گردشگری در کشور تعریف شده بودند که خوشبختانه طبق وعدهای که داده بودیم، توانستیم این مسیرها را به یکهزار مسیر افزایش دهیم که براساس آنها، دفاتر خدمات مسافرتی نیز طراحی و اجرای بستههای مختلف سفر را در دستور کار خود قرار دادهاند.
رحیممشایی با بیان اینکه رونق گردشگری از نظر ملی آثار زیادی را در زندگی مردم و معیشت خانوادگی آنها داشته است، ادامه داد: با وجود اینکه هنوز آمار این تأثیرها را استخراج نکردهایم، اما تأثیرها و نشانههای گردشگری در شهرها و جوامع روستایی قابل مشاهدهاند و این امر، قدرت تأثیرگذاری گردشگری را اثبات میکند. رییس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری به طرح شناسایی خانههای استیجاری در مناطق پرسفر کشور اشاره کرد و گفت: علاوه بر ملی کردن این طرح، تلاش میکنیم ساختوسازها در مناطق مسافرخیز را براساس نظر سازمان میراث فرهنگی و گردشگری جهت دهیم تا مردم در کنار مشاغل خود، شغل دیگری نیز از طریق خدمترسانی به گردشگران بتوانند بهدست آورند.
به گفتهی او، صدور دو میلیون و سیصد هزار سفرکارت ملی برای کارمندان دستگاههای دولتی از دیگر اقدامات مؤثر سازمان میراث فرهنگی و گردشگری بوده که با وجود طراحی برای فصول کممسافرت در فصل تابستان نیز بسیار مورد استقبال قرار گرفته است. رییس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری به رشد 50 درصدی ورود گردشگران خارجی به کشور در سال 1386 اشاره کرد و توضیح داد: بنا بر آمار در سال 1385 نسبت به سال 1384 ورود گردشگران خارجی با 25 درصد رشد به یک میلیون و 460 هزار گردشگر رسید؛ اما این میزان با 50 درصد رشد در سال 1386 به رقم دو میلیون و 168 هزار گردشگر رسیده است که این امر در شرایطی که تبلیغات منفی علیه ایران در جریاناند، دستاورد بزرگی محسوب میشود که نشان میدهد، با چنین رشدی، فضای تبلیغات منفی علیه ایران بهشدت کاهش پیدا میکند و ما با رشد وسیع گردشگران میلیونی مواجه خواهیم بود.
به همین دلیل، من بارها بر آمادگی اقامتی و خدماتی در گردشگری تأکید کردهام. وی همچنین به حضور ایران بهطور وسیعی در 50 نمایشگاه گردشگری بینالمللی در دولت نهم اشاره کرد و افزود: با وجود اینکه از حضور در چنین نمایشگاههایی هیچ سابقهای نداشتیم، در برخی از آنها به عناوین برتر هم دست پیدا کردیم.
رحیممشایی برگزاری هشتمین همایش معرفی فرصتهای سرمایهگذاری را با ارایهی 1164 بستهی سرمایهگذاری به ارزش 30 میلیارد دلار از دیگر اقدامات منحصربهفرد سازمان میراث فرهنگی و گردشگری دانست و ادامه داد: آبانماه امسال دومین همایش را با حجم وسیعتر برگزار میکنیم.
معاون رییسجمهور افزوده شدن بیش از 96 هزار تخت اقامتی را به ظرفیت موجود کشور از اقدامات مهم و جبرانی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری دانست و گفت: من وعده داده بودم، در دولت نهم، کار 16 سال یعنی چهار دولت گذشته را جبران کنم؛ اما امروز با آمار 150 درصدی افزایش تختهای اقامتی باید بگویم که چیزی شبیه معجزه رخ داده و با وجود نوپا بودن صنعت گردشگری، تعداد تختهای اقامتی کشور به اندازهی همهی سالهای بعد از انقلاب در همین سه سال دولت نهم افزایش یافته است.
وی به احداث یکهزار سرویس بهداشتی و خدماتی در کشور و انجام مراحل مقدماتی آن اشاره و بیان کرد: علاوه بر توسعهی امکانات بین راهی محورهای گردشگری، بهزودی با همکاری معاونت راهنمایی و رانندگی طرح ایجاد مراکز امداد خودرویی کشور در محورهای گردشگری را طراحی و به دولت ارایه خواهیم کرد. رحیممشایی همچنین جمعی کردن سفرها و جلب نظر دولت را برای تصویب طرح مرخصی تشویقی سفر به کارمندان از دیگر امور در دست بررسی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری دانست و تأکید کرد: طرح راهاندازی صندوق سفر با هدف ایجاد امکان سفر همهی اقشار مختلف کشور، بویژه افراد کمدرآمد بهصورت قسطی درحال بررسی است که بهزودی نهایی میشود.
به گفتهی او، راهاندازی بانک خصوصی گردشگری با توجه به مشکلات موجود سیستم بانکی برای سرعت بخشیدن به اجرای پروژهها و طرحهای گردشگری ازسوی سرمایهگذاران از دیگر اقدامات بزرگ این سازمان بوده است. روز قدس را ابتدا ثبت ملی و سپس ثبت جهانی میکنیم طرح مدیریت بافتهای تاریخی درحال تهیه است رییس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری ارتقای سطح میراث فرهنگی را درنظر مسؤولان و مردم مهمترین دستاورد سازمان در حوزهی میراث فرهنگی دانست و گفت: بیش از 24 هزار اثر در فهرست آثار ملی ثبت شدهاند که فقط 12 تا 13 هزار اثر از سال 1310 تا سال 1384 توسط دولتهای گذشته به ثبت رسیده بودند و حدود 50 درصد آنها در دولت نهم در فهرست آثار ملی ثبت شدهاند که از توجه و ارزشگذاری این دولت به میراث فرهنگی بهعنوان سرمایهای برای نسلهای آینده حکایت میکند.
وی تقویت و تجهیز یگان حفاظت از آثار تاریخی و کاهش جرایم را در این حوزه از دیگر اقدامات رخداده دانست و اظهار داشت: زمانی که سازمان را تحویل گرفتیم، در بسیاری از استانها حتا یک مراقب اثر هم نداشتیم؛ اما امروز نسبت به وضع گذشته در هر استان چندصد مراقب اثر وجود دارند و تجهیزات یگان ارتقا یافتهاند. رحیممشایی ادامه داد: با وجود محدودیت بودجهیی، نسبت به گذشته وضع مناسبتری در حوزهی یگان حفاظت ایجاد شده است.
وی بازگرداندن اشیای تاریخی به کشور و بستن معاهدههای همکاری با برخی کشورها و واکنش تأثیرگذار نسبت به حراج اشیای تاریخی را از فعالیتهای اصلی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری در حوزهی میراث فرهنگی دانست و افزود: پیروزی دربارهی اشیای تاریخی حراجشده در گالری برکت و ایجاد زمینهی بازگشت آنها به کشور در شرایطی که بسیاری از قاچاقچیان اشیای تاریخی منتظر محکومیت ما بودند، دستاوردی بزرگ بهدست آورد که ریسک قاچاق اشیای تاریخی را افزایش داد و بازار سوداگری آنها را محدود کرد.
به گفتهی او، علاوه بر بازگشت اشیای حراجشده در گالری برکت به ایران، قاچاق عتیقه در انگلیس و دیگر کشورهای خارجی محدود میشود. معاون رییسجمهور ورود به بحث ثبت اثرهای تاریخی، طبیعی، معنوی و مستند را فعالیت دیگر سازمان میراث فرهنگی و گردشگری دانست و گفت: تلاش برای آمادهسازی پروندهی ثبت جنگلهای هیرکانی با همکاری جمهوری آذربایجان و همچنین تشکیل پروندهی جنگلهای حرا و 13 پروندهی دیگر از مهمترین اقدامات سازمان در ثبت آثار طبیعیاند. همچنین ثبت قلهی دماوند بهعنوان نخستین اثر طبیعی کشور، با تهیهی پروندهی دیگر قلههای مرتفع کشور برای ثبت پیگیری میشود.
رییس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری به ثبت شاهنامهی بایسنقری و وقفنامهی ربع رشیدی در فهرست آثار مستند اشاره کرد و ادامه داد: در حوزهی میراث معنوی بلافاصله پس از فرستادن فرمتهای ثبت جهانی آن ازسوی یونسکو، اقدامات برای ثبت نوروز بهعنوان یک داشتهی مشترک با 10 کشور دیگر از جمله افغانستان، ازبکستان، قزاقستان، پاکستان، هند و ... را در دستور کار قرار دادیم و مطمئن هستیم این پرونده به ثبت جهانی خواهد رسید.
وی همچنین به ثبت نوروز در اسفندماه 1386 و ثبت آیینهای نیمهی شعبان اشاره کرد و افزود: در این حوزه پروندهی دوهزار موضوع مانند انقلاب اسلامی، دفاع مقدس و ... در دستور کار قرار گرفتهاند. او ادامه داد: روز قدس را نیز به این دلیل که با پیشنهاد جمهوری اسلامی ایران در جمعهی آخر ماه مبارک رمضان در راستای محکومیت سیاستهای اشغالگرانه و توسعهطلبانهی رژیم صهیونیستی نامگذاری شده و مورد استقبال بسیاری از کشورهای اسلامی و غیراسلامی قرار گرفته است، درنظر داریم ابتدا ثبت ملی کنیم و سپس آنرا به ثبت جهانی برسانیم.
به گفتهی رحیممشایی، ثبت 12 مجموعهی تاریخی دینی متعلق به ارامنهی ایران علاوه بر بیستون نیز دستاوردی بزرگ برای سازمان میراث فرهنگی و گردشگری بود، چراکه این سازمان با ثبت یک پرونده در واقع 12 اثر خود را به ثبت جهانی رساند.
معاون رییسجمهور افزایش اعتبارها را در حوزهی میراث فرهنگی نسبت به سالهای گذشته، نشانی از توجه دولت نهم به این حوزه دانست و اظهار داشت: این اعتبارها در سال 1384 معادل 21 میلیارد و سیصد میلیون تومان، در سال 1385 حدود 23 میلیارد تومان و در سال 1386 حدود 28 میلیارد تومان بود و این اعتبارها در سال 1387 به 8/45 میلیارد تومان افزایش یافت. علاوه بر این اعتبارها، دولت برای نخستینبار پنج درصد اعتبارات عمرانی استانها را نیز به حوزههای میراث فرهنگی و گردشگری اختصاص داده است. رحیممشایی از تدوین مدیریت جمعی و ملی بافتهای تاریخی خبر داد و یادآور شد: بافتهای تاریخی بیش از آثار تاریخی بهدلیل پراکندگی در شهرها و روستا در معرض خطر قرار دارند.
اگر حفاظت از آثار تاریخی و فرهنگی امری خوب و پسندیده است، همهی مدیران از رییسجمهور تا وزرا، استانداران، مدیران شهری و مردم باید در این حفاظت نقش داشته باشند. وی بیان کرد: با نهایی شدن طرح مدیریت جمعی و ملی بافتهای تاریخی که با همکاری مدیریت شهری درحال تهیه است، زمینهی توسعه و بهرهبرداری از بافتها با حفظ قوانین و مقررات و جلوگیری از آسیب رسیدن به آنها، ایجاد و مشکل بزرگ و تاریخی بافتها حل میشود. رییس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری مشکلاتی را مانند برج جهاننما در اصفهان، آبگیری سد سیوند، عبور مترو از چهارباغ اصفهان و عبور مسیر راهآهن از نزدیکی نقش رستم را ارثیههای دولتهای گذشته برای دولت نهم نامید و به خبرنگار ایسنا گفت: خوشبختانه با ورود جدی به هریک از این موضوعها به راهکاری درست و اجرایی توانستیم دست پیدا کنیم.
وی ادامه داد: رفع مشکل برج جهاننما برای ثبت میدان امام (ره) و محور فرهنگی اصفهان در یونسکو ازسوی سازمان بهطور جدی درحال پیگیری است. رحیممشایی یادآور شد: با تشکیل کمیتههای مختلف کاوشگری در سد سیوند و دریافت نظر کارشناسان مبنی بر آبگیری کردن سد، معضل این سد نیز که با بازتابهای منفی روبهرو بود، حل شد.
وی دربارهی عبور قطار اصفهان ـ شیراز از نزدیکی نقش رستم نیز توضیح داد: این موضوع با رفع اختلاف نظر کارشناسان سازمان میراث فرهنگی و وزارت راه و ترابری و تغییر فاصلهی ریل، مرتفع شد. فکر میکنم، ریل اصلی از نقش رستم با فاصلهی حدود 500 متر کشیده میشود که مطمئنا آسیبی به نقش رستم نمیرساند و منظر آن برای مسافران قطار نیز تبلیغی برای این اثر خواهد بود.
معاون رییسجمهور با بیان اینکه دربارهی مشکل عبور مترو از چهارباغ شخصا شجاعانه وارد کار شدم، بیان کرد: بسیاری از افراد حضور من را در محل پروژه نفی کردند و این اقدام را زشت و پلید دانستند؛ اما من چون اساسا این تفکر را قبول ندارم و معتقدم سازمان اگر میخواهد از میراث فرهنگی حفاظت کند باید با دستگاههای مختلف همکاری داشته باشد، شخصا وارد کار شدم.
به گفتهی او، مشکلات و آسیبهای احتمالی عبور مترو از چهارباغ در بیش از 10 رشته، کارشناسی و بررسی شد و با ارایهی نتایج این کارشناسیها مبنی بر برتر نبودن گزینهی چهارباغ برای عبور مترو، موضوع حل شد و دیگر هیچ دلیلی برای پذیرش ریسک تاریخی عبور مترو باقی نمانده است.
وی راهاندازی صندوق مرمت آثار تاریخی غرب آسیا متعلق به حوزهی فرهنگی با اعطای یک میلیون دلار ازسوی رییسجمهور، تهیهی شناسنامهی فرهنگی 300 شهر تاریخی کشور، تهیهی اطلس باستانشناسی، همکاری در حوزهی پژوهشی ایجاد و آبگیری سدها در مناطق مختلف کشور، تعامل با دستگاههای خارجی و توسعهی همکاری کاوشهای باستانشناسی را از دیگر فعالیتهای صورتگرفته در حوزهی میراث فرهنگی دانست.
رییس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری اقدامات این سازمان دربارهی خلیج فارس را نیز دستاورد بزرگ دیگری برای سازمان ارزیابی کرد و گفت: انتشار اسناد و مدارک تاریخی ایرانی بودن خلیج فارس، برگزاری نشست بینالمللی آکادمیک با دانشگاههای آمریکایی و انگلیسی، تأیید مؤسسهی نشنال جئوگرافیک نسبت به نام خلیج فارس و همچنین تغییر نام مجعول بخشی از آثار تاریخی ایرانی در موزهی لوور به نام خلیج فارس از موفقیتهای سازمان در این عرصه بودهاند. امکان اعطای یارانه دولتی برای تهیهی مواد اولیهی صنایع دستی وجود دارد رییس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری دربارهی فعالیتهای این سازمان در حوزهی صنایع دستی نیز بیان کرد: این حوزه از حلقههای مختلفی تشکیل شده است که اگر بخواهد رونق یابد، باید از حمایت همهجانبهی دولت و حضور جدی بخش خصوصی برخوردار باشد.
وی حمایت دولت و عملکرد بخش خصوصی را در این حوزه در گذشته ضعیف ارزیابی کرد و افزود: در دولت نهم، ایجاد بازارچهها و شهرکهای صنایع دستی و تصویب راهاندازی آنها در هشت استان تاکنون، تلاش برای تضمین بازارهای داخلی و خارجی و انتقال منابع ملی و استانی به این حوزه از فعالیتهای صورتگرفته هستند. رحیممشایی به برگزاری نمایشگاههای ثابت داخلی و خارجی صنایع دستی در آینده اشاره کرد و گفت: امکان اعطای یارانه برای تهیهی مواد اولیه برای صنعتگران صنایع دستی ازسوی دولت وجود دارد. وی اظهار داشت: سازمان میراث فرهنگی و گردشگری درنظر دارد، با انبوهسازی تولیدات، سفارشپذیری صنعتگران، ورود به عرصهی بستهبندی محصولات و اجرای کامل طرح بیمهی صنعتگران، همراه راهاندازی شرکت هلدینگ برای حمایت از تولیدات صنایع دستی و فروش آنها، راه را برای تحولهای بیشتر در این زمینه باز کند.
* اعتقاد دارم باید حرف سیاسی بزنیم
رییس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری در پاسخ به پرسش خبرنگار ایسنا مبنی بر اعتقاد برخی افراد مبنی بر سیاستزدگی سازمان و ورود مسؤولان آن به بحثهای سیاسی، تأکید کرد: من دهها بار گفتهام، یکی از اقدامات مهم این دورهی سازمان، این است که سیاستزده نباشد، نه اینکه سیاسی نباشد. وی با بیان اینکه ما برخورد حزبی در سازمان را از بین بردهایم، ادامه داد: پس از ورود به سازمان به برخی گفتیم، بروند و به برخی هم گفتیم، بمانند؛ برای اینکه نشان دهیم، حزبی نیستیم؛ چراکه این نظر رییسجمهور است. رحیممشایی تأکید کرد: من نظر کارشناسی میدهم و میگویم، میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی نباید سیاسی، خطی و جناحی باشند. بنابراین تلاش کردهایم که سیاسی عمل نکنیم.
در تمام مدت فعالیتمان همواره توجه داشتهایم که در گردشگری مردم میخواهند سرمایهگذاری کنند، بنابراین خط سیاسی بهکار نمیآید، حتا اگر در مواقعی خواستهایم با دستگاهی برخورد کنیم، مصالح را رعایت کردهایم و جانب حزبی را نگرفتهایم. معاون رییسجمهور در ادامهی گفتوگو با خبرنگار ایسنا بیان کرد: اینکه من سیاسی حرف میزنم، ممنوع نیست؛ خبرنگاران فراوانی بهعنوان معاون رییسجمهور از من اظهار نظر میخواهند، اما اینکه گفته میشود من در همان نشست مطبوعاتیام راجع به مسائل سیاسی حرف زدهام، من میگویم که بحثم کاملا فرهنگی است.
وی ادامه داد: بحث را نگاه کنید، آیا این بحث سیاسی است؟ من مخالف این نیستم که حرف سیاسی نزدم، اما از طرفی هم حرف سیاسی نمیتوانم نزنم. البته تأکید میکنم، بحث من اصلا سیاسی نبود و من کاملا بحث فرهنگی کردم. بنابراین ضمن اینکه اعتقاد دارم باید حرف سیاسی بزنیم، چون سیاستمان از دیگر کارهای ما جدا نیست، تأکید میکنم که سیاستزدگی چیز دیگری است که ما آنرا بهشدت در سازمان نفی کردهایم و اتفاقا چوب آنرا هم داریم میخوریم.
او دربارهی اینکه در شرایط کنونی جامعه برخی افراد حتا از مباحث فرهنگی هم برداشتهای سیاسی میکنند، گفت: مگر کسانی نیستند که میگویند گردشگری باید جمع شود؟ وقتی فضا را رییسجمهور باز گذاشته است، ما هم جدی وارد کار میشویم، اگر کوتاهی کنیم همهچیز تعطیل میشود. وی با طرح این پرسش که چرا در سالهای گذشته از میراث فرهنگی و گردشگری خبری نبود؟ بیان کرد: همواره برداشتهایی وجود دارند که معتقدند اگر گردشگر خارجی بیاید، دین ما ضعیف میشود؛ اما ما برعکس میگوییم و به همین دلیل هم دروغپردازی میکنند.
رحیممشایی دربارهی شایعهی استعفا و کنارهگیری از سمت معاونت ریاست جمهوری و ضربه زدن این جریانها به فعالیتهای سازمان میراث فرهنگی و گردشگری نیز تأکید کرد: استعفا و کنارهگیری در کار نیست. این حرف را هم دروغپردازان در روزنامههایی زنجیرهیی منتشر کردهاند. اینها را دشمنان و آنها که بهدنبال تخریب دولت هستند، اشاعه میدهند.
وی تصریح کرد: حرفهای من جنس کاملا فرهنگی داشته و سیاسی نبوده است؛ دو روز قبل از همایش صنعت گردشگری، در بحثی سیاسی حضور یافتم که سیاسی هم حرف زدم و همانجا گفتم که اسراییل مرده است و باید تشیع جنازهاش را بگیریم. جریان همایش صنعت، دو روز پس از آن سخنرانی سیاسی بود؛ مگر میشود آن حرفها را بلافاصله بعد از دو روز نادیده گرفت؟
رحیممشایی ادامه داد: بعضی از دوستان در جریان نیستند و با تخریبکنندگان همراه شدهاند. اگر مدیریت تخریب را پس از صحبتهای من تحلیل کنند، متوجه میشوند که تخریب چطور طراحی شده است و همهچیز مشخص میشود. او با تأکید بر اینکه نسبت به موجودیت نداشتن رژیم اسراییل هیچ بحثی وجود ندارد، اضافه کرد: کسانی که مدعیاند، بیایند بگویند آیا نصف من دربارهی این رژیم سخنرانی داشتهاند؟