رانش زمین در شمال کشور،

رامسر و رانش زمین؟

به اعتقاد برخی از کارشناسان و مسوولان، رانش زمین در دهه اخیر در مناطق شمال ایران بویژه مازندران و غرب این استان به عنوان یک تهدید جدی مطرح است که باید با اتخاذ راهکار اصولی، این بحران، مدیریت و کنترل شود.

یافته‌های پژوهشی نشان می‌دهد که درصد بالایی از آنچه که به عنوان حوادث غیرمترقبه در کشور رخ می‌دهد ناشی از دخل و تصرف انسان در محیط پیرامون است.

به باور کارشناسان پدیده "زمین لغزش" یا "لندز لایت " بیش از آنکه نتیجه عوامل طبیعی باشد معلول عوامل انسانی و تخریب محیط زیست و طبیعت است.

جمعی از کارشناسان منابع طبیعی غرب مازندران در گفت و گو با خبرگزاری جمهوری اسلامی، تغییر کاربری اراضی، ساخت و ساز، ازبین بردن پوشش گیاهی، تخریب جنگل‌ها و مراتع و ساخت غیراصولی جاده را از جمله عواملی برشمردند که روند رانش زمین را در این منطقه افرایش داده است.

بارندگی زیاد، اختلاف از سطح دریا و شیب زیاد اراضی غرب مازندران نیز روند پدیده رانش زمین و کوه را در این منطقه تسریع بخشیده است.

منطقه غرب مازندران به دلیل شرایط طبیعی برای وقوع پدیده زمین لغزش مستعد است بنابراین ارایه طرح جامع و مدیریت برای کنترل بحران ضروری است.

گردشگرپذیر بودن، شمار ساخت و ساز و ویلاسازی را در منطقه غرب مازندران افزایش داده و این عامل زنگ خطری برای ناپایداری طبیعت به شمار می‌آید.

با این توصیف ایجاد ستاد بحران در بخش رانش زمین در استانداری مازندران امری لازم به نظر می‌رسد که با تشکیل این ستاد ، مناطق رانشی استان بررسی و شناسایی شده و برای رفع این معضل، می‌توان تصمیم کارشناسی اتخاذ کرد.

معاون آموزشی دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی دانشگاه تربیت مدرس گفت: پدیده رانش زمین به عنوان یکی از بحران‌های محیطی مناطق کوهستانی شمال کشور و غرب مازندران مطرح است.

"سیدمحسن حسینی" در گفت و گو با خبرگزاری جمهوری اسلامی افزود: این پدیده تاکنون در استان مازندران در شهرستان‌های نکا، ساری، نور ، نوشهر و رامسر تلفات و خسارتهای زیادی به بار آورده است.

وی اظهار داشت : رانش که با فصول پرباران ارتباط زیادی دارد در پاییز و زمستان بیشتر از دیگر فصل‌های سال به وقوع می‌پیوندد.

وی خاطرنشان کرد: تاکنون رانش زمین در منطقه " گلندرود " خسارت زیادی به جا گذاشته و موجب از بین رفتن سطحی از این جاده کوهستانی شد.

به گفته حسینی رانش زمین زاییده عوامل مختلفی از جمله طبیعی و انسانی است و باید دخالت‌های انسان را در طبیعت مدیریت و کنترل کرد.

وی به شیب زیاد زمین و جنس سنگ مادر اشاره و اضافه کرد : بسیاری از سنگهای بستر زمین‌شناسی مانند شیل و مارن جلای صابونی داشته و موجب لغزش لایه‌های رویی خاک و ایجاد رانش می‌شوند.

این استادیار دانشگاه تربیت مدرس ادامه داد: شیب لایه‌های زیرین سنگ و وضعیت نفوذپذیری خاک نیز از دیگر عواملی است که باعث ایجاد رانش زمین می‌شود.

معاون آموزشی دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی دانشگاه تربیت مدرس تصریح کرد: برخی عوامل انسانی نظیر ساخت جاده‌های نامناسب و غیراستاندارد سطح اتکا و ارتباط لایه‌های خاک را در مناطق شیبدار کاهش می‌دهد.

وی بیان داشت: وقتی پوشش گیاهی جنگل از بین می‌رود آب در زمین نفوذ کرده و رانش زمین تشدید می‌شود.

وی از روند ساخت و ساز غیر مجاز در مناطق ییلاقی و کوهستانی انتقاد کرد و گفت: طبیعت ظرفیت بارگذاری غیراستاندارد را ندارد و ساخت وساز در آن موجب ناپایداری خاک می‌شود.

حسینی اظهار داشت : مناطق دارای اختلاف زیاد از سطح دریا، شیب و بارندگی زیاد بیشتر با رانش زمین روبرو هستند.

وی بر لزوم برخورد اصولی با طبیعت تاکید و تصریح کرد : ساخت جاده در مناطق جنگلی باید استاندارد و اصول فنی را رعایت و از ساخت و سازهای غیر استاندارد جلوگیری شود.

وی کاشت گونه‌های با مصرف آب بالا و وزن سبک را در مناطق شمال به‌ویژه غرب مازندران برای کاهش وقوع رانش زمین موثر دانست.

عضو هیات علمی گروه آبخیزداری دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی دانشگاه تربیت مدرس نیزگفت:رانش زمین از جمله مباحث مطرح در ژئومورفولوژی زمین شناسی مهندسی است که عوامل زیادی در ایجا آن نقش دارد.

"حمیدرضا مرادی" به ایرنا افزود : فاصله از گسل و شبکه آبراه‌ها از عوامل موثر در ایجاد این پدیده مخرب است.

وی اظهار داشت : وضعیت اقلیمی و وضعیت بارش نیز ناپایداری دامنه‌ای را شدت می‌بخشد و احداث جاده نیز در مناطق جنگلی و کوهستانی با حرکات شدید زمین لغزش همراه است.

وی خاطرنشان کرد: سازندهای مربوط به دوران دوم زمین شناسی در بخش‌های مرتعی و جنگلی وجود دارد و که هرگونه دخل و تصرف در این سازندها بحران رانش را بوجود می‌آورد.

به گفته مرادی در شمال کشور و مناطق غرب مازندران روند تغییر کاربری و قطع یکسره درختان و حذف پوشش گیاهی نگران‌کننده است.

این استاد دانشگاه ادامه داد : به عنوان مثال در مناطق ییلاقی و دور افتاده "جواهرده" رامسر، ویلاسازی رواج یافته که این عامل پیامدهای زیانباری نظیر رانش زمین دارد.

وی اضافه کرد: بسیاری از این پدیده‌ها و حوادث غیرمترقبه که سالانه خسارت زیادی به جا می‌گذارد نتیجه عملکرد و دخل و تصرف انسان در طبیعت است.

عضو هیات علمی گروه آبخیزداری دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی دانشگاه تربیت مدرس یادآور شد: در ماه گذشته در دره گلندرود شهرستان نور با رانش شدید زمین مواجه بودیم و این نشان می‌دهد که این مناطق ناپایدار است.

مرادی بیان داشت : ساخت و ساز، دخل و تصرف و از بین بردن پوشش گیاهی که حافظ پایداری دامنه است، در مناطق ناپایدار میزان خسارتها را افزایش می‌دهد.

وی بهترین راه برای مقاوم‌سازی دامنه‌ها را جلوگیری از فشار آب در درون زمین ذکر و اضافه کرد : ما در کنار جاده‌ها، دیواره‌های سنگی احداث می‌کنیم بدون آنکه منافذ خروجی آب در آن تعبیه شود.

وی خاطرنشان کرد : در مناطق ناپایدار باید از گونه‌های درختی مانند ممرز که ریشه‌های عمیق دارند، برای پایداری خاک استفاده کرد.

بخشدار کجور نوشهر با انتقاد از روند تفکیک اراضی کشاورزی حاشیه منابع ملی گفت : برای کنترل این پدیده باید طرح جامع و اصولی ارایه شود.

"شمسعلی نورمحمدی " در گفت و گو با خبرگزاری جمهوری اسلامی افزود : وقوع برخی حوادث پیش بینی نشده ناشی از مدیریت نامطلوب بر طبیعت است.

وی اظهار داشت : باید با حفظ محیط طبیعی که سرمایه‌های ملی ما به شمار می‌آید از وقوع برخی حوادث مترقبه جلوگیری کرد.

سرپرست اداره راه وترابری شهرستانهای نوشهر و چالوس گفت : رانش زمین و ریزش کوه در سالجاری خسارتهای زیادی به راه‌های حوزه استحفاظی بویژه در محور کندوان وارد ساخت.

"احمد رضایی" به ایرنا گفت: رانش کوه و ریزش سنگ در چند مورد سبب مسدود شدن جاده کندوان طی سالجاری شد.

حدود ‪ ۷۰‬کیلومتر از محور ارتباطی کندوان در حوزه استحفاظی مازندران قرار دارد.

رییس ستاد حوادث غیر مترقبه استان مازندران یادآور شد : رانش زمین در سال جاری به‌عنوان یک معضل عمده و در حد یک بحران استانی مطرح است.

"بهزاد پورمحمد" افزود : رانش به ابنیه فنی از جمله راه، تاسیسات زیربنایی، اماکن مسکونی و دامی و اراضی و باغات کشاورزی استان خسارت وارد کرده است.

وی خسارت ناشی از رانش زمین در دو سال اخیر در این استان را ‪ ۲۰‬میلیارد ریال اعلام کرد.

پورمحمد، تغییر کاربری اراضی، اجرای برخی پروژه‌های غیر کارشناسی، ساخت و ساز در مناطق با پتانسیل رانش بالا را در بروز رانش زمین در این استان دخیل دانست.

وی مازندران را جزو استان‌های نخست حادثه خیز کشور عنوان کرد و گفت : ‪۱۴‬ حادثه شاخص نظیر سیل، رانش زمین، آتش‌سوزی جنگل، پیشروی آب دریا و زلزله و خشکسالی و طوفان در این استان حادث می‌شود.

وی خاطرنشان کرد: وقوع چندین سیل بزرگ و کوچک در سال جاری ‪ ۲۰۰‬میلیارد ریال به استان مازندران خسارت وارد کرد.