قرآن دعا

دعا در قرآن از: مهندس مهدی حلاجیان

با نگاهی مختصر به متن کتاب شگفت انگیز تاریخ بشریت ؛ قر آن ؛ به سادگی می توان نقش دعا  را در آن  مشاهده کرد. خدواند در دو آیه ی مشخص از انسان ها می خواهد که دعا کنند.معروفترین و قابل دسترس ترین آیه : « ادعونی استجب لکم » است. خداوند کریم تاکید می کند بخوانید مرا تا اجابت کنم ( خواسته ی ) شمارا. در آیه ای دیگر می فرماید :  « ... و اذا دعان فاالیستجیبوالی » در این آیه نیز خداوند سبحان اجابت کردن دعای دعا کنندگان را بر خود واجب کرده است. با اشاره به همین دو آیه می توان از طریق «  کتاب » و حتی جدای از « سنت » دعا رابخشی از راه ارتباطی با خدا دانست و به وهابیونی که قرائت هر ذکری غیر از قرآن را حرام می دانند به سادگی  پاسخ داد. اولین سوره ی قرآن « حمد » است که  پس از یاد آوری بزرگی خدا ذات اقدسش را صاحب کمال و اقتدار گوشزد می کند و بلافاصله از زبان بندگان به ذکر دعا می پردازد:  خدایا ما را به راه راست هدایت فرما  ؛ راه کسانی که به آنان نعمت بخشیدی و نه راه  آنانی که به آنها غضب کردی و نه راه گمراهان. آخرین سوره ی قرآن نیز سوره ی « ناس » است که ابتدای آن با یک جمله ی امری آغاز می شود .خدواند می فرماید: « بگو پناه می برم به خدا ... از شر جن و انس » . همانند همین سوره و ماقبل این سوره می توان سوره ی « فلق »  را نام برد که دقیقا به شیوه ی امری سوره ی « ناس » خداوند  از زبان بندگان دعا را بیان می دارد . در جای جای قرآن دعا به شیوه های گوناگون مطرح شده است.در بررسی سیر تاریخی سرگذشت انبیا « قصص قر آنی » نیز دعاها در شیوه های مختلف بیان می شود.  - دعای حضرت ابراهیم در آتش « یا رب کونی بردا و سلام » و یا وقتی حضرت هاجر را با حضرت اسماعیل تنها می گذارد و یا دعا در هنگام ذبح حضرت اسماعیل.  - دعای حضرت موسی هنگام رفتن پیش نمرود « رب الشرح لی صدری واحلل عقده من لسانی و یفقه قولی » و دعاهای بسیارش در خصوص قومش.  - دعای حضرت عیسی در احیای اموات و سلامت امراض دیگران.  - دعای حضرت ایوب در دل ماهی. - دعای حضرت یعقوب در فراق یوسف.  - دعای حضرت یوسف در حق پدر و برادرانش.   - دعای حضرت لوط و حضرت صالح برای قومشان.  - بیانات شیوای حضرت لقمان به فرزندش در قالب دعا و توصیه. و دعای دیگر پیامبران در حق قوم خود و دیگران همه و همه نشان از آموزش غیر مستقیم حفظ و اشاعه ی فرهنگ دعا در انسان ها ؛ از جانب خداوند رحمان است. دعا در قرآن نوعی آموزش به شیوه ی غیر مستقیم است آنجایی که خداوند رحیم از زبان خود با شیوه ای آمرانه ؛ از زبان پیامبرانش ؛ از زبان قوم و مردم پیامبرانش و با شیوه های ملتمسانه دعا و خواسته ها را بیان می دارد.شاید پرداختن به همه ی دعاهای ذکر شده در قرآن خارج از حوصله ی این نوشتار باشد ؛ اما « آب دریا را اگر نتوان کشید   هم به قدر تشنگی باید چشد »  برخی از دعاهای مشهور از قرآن :  - ربنا اتنا فی الدنیا حسنه و فی الاخره  حسنه و قنا عذاب النار.  - ربنا لا تزغ قلوبنا بعد اذ هدیتنا وهب لنا من لدنک رحمه.  - ربنا اغفر و لوالدی یوم یقوم الحساب.  آخرین معجزه ی مکتوب الهی بر بشریت مشحون از دعاهای متفاوت و گونه گونی است که با اندک توجه به همین دعاها نیز می توان زیباترین راه بندگی و الوهیت را در آن مشاهده کرد.